Nowe prawo negatywnie wpłynie na kształt sektora rynku kredytów konsumenckich. Ponad 2,2 mln Polaków rocznie bez dostępu do finansowania.

Komitet Ekonomiczny Związku Przedsiębiorstw Finansowych opublikował przewidywania dot. rozwoju rynku kredytów w najbliższych miesiącach. W ocenie ekspertów ZPF duża część sektora pożyczkowego, który od roku 2019 ponosi straty, może nie wytrzymać zbiegu planowanych obecnie zmian regulacyjnych i ryzyka nadchodzącego osłabienia koniunktury gospodarczej. Trudna sytuacja w branży uderzy w konsumentów.

Po blisko dwóch latach pandemii rynek kredytów konsumenckich znajduje się w stanie niepewności. W głównym segmencie rynku, tj. kredytów bankowych, wartość akcji kredytowej była w 2021 znacznie niższa niż przed pandemią, co było bezpośrednim efektem blisko dwudziestoprocentowego spadku liczby kredytobiorców. Wzrost w segmencie pożyczkowym (pozabankowym) był w tym czasie symboliczny, zaś rozwój rynku kredytów ratalnych – wobec boomu e-commerce – nie był imponujący, zważywszy choćby na istotny wzrost cen w ostatnich dwóch latach. W ostatnich latach sektor pożyczkowy przynosił straty, które tylko w okresie 2019-2020 przekroczyły 400 mln zł. 

Ponadto od 2017 roku nad rynkiem kredytowym wisi widmo tzw. ustawy antylichwiarskiej[1], budujące niepewność co do warunków prowadzenia biznesu, zwłaszcza w sektorze pożyczkowym. Wdrożenie ustawy w planowanym kształcie będzie miało negatywny wpływ na zdolność firm tego sektora do prowadzenia rentownej działalności, przede wszystkim ze względu na  przewidziane w niej drastyczne ograniczenie limitu kosztów pozaodsetkowych. Dodatkowe negatywne skutki będą wynikiem wprowadzenia zapisów zakazujących instytucjom pożyczkowym finansowania akcji pożyczkowej z emisji obligacji oraz – w związku z planowanym objęciem ich nadzorem KNF – zobowiązujących je do ponoszenia kosztów nadzoru w wysokości do 0,5% ich przychodów. Łącznym efektem tych zmian, jeżeli zostaną wprowadzone, będzie dalsze zmniejszenie rentowności pożyczania w sektorze pożyczkowym, co wyeliminuje z rynku nie tylko znaczącą część podmiotów tego sektora, ale i dużą część jego klientów.

- Wdrożenie ustawy w przedłożonym do Sejmu kształcie oznaczać będzie zmiany w strukturze rynku kredytu konsumenckiego, w którym tradycyjnie dominująca pozycja konkurencyjna sektorów bankowego i SKOK-ów będzie dodatkowo usankcjonowana nowymi przepisami prawa. Zwiększy także skalę wykluczenia finansowego, ograniczając znacznej liczbie konsumentów dostęp do legalnego rynku pożyczkowego – mówi Krzysztof Opaliński, Przewodniczący Rady Nadzorczej Fines S.A., Członek Komitetu Ekonomicznego ZPF.

Przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości ustawa zmusi tysiące Polaków do szukania finansowania poza legalnym rynkiem. Z analiz CRIF, jednego z Członków ZPF, wynika, że po wejściu w życie projektowanego prawa, szansę na uzyskanie pożyczki będzie miała tylko 1/3 Polaków, którzy otrzymują pożyczki na obecnych warunkach. To oznacza, że ponad 2,2 mln osób rocznie w ogóle nie uzyska potrzebnego im finansowania.

- Wykluczenie z rynku finansowego tysięcy Polaków miesięcznie spowoduje, że miejsce oferty firm pożyczkowych zajmą „inne usługi”. Konsumenci nadal będą chcieli pożyczać pieniądze na swoje potrzeby. Jeśli nie dostaną ich w instytucjach pożyczkowych i bankach pójdą gdzieś indziej, poza sferę regulowaną – ostrzega Marcin Czugan, Prezes Zarządu ZPF.

Więcej informacji na ten temat w opracowaniu Komitetu Ekonomicznego ZPF pt. „Perspektywy ekonomiczne 2022”.

https://zpf.pl/pliki/raporty/raport-perspektywy-ekonomiczne_2022.pdf

[1] Aktualna wersja projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie (druk sejmowy nr 1911 z 28 grudnia 2021 r., z późniejszymi poprawkami)