Sektor pośrednictwa finansowego w obliczu kolejnych wyzwań

Branża pośrednictwa finansowego stanowi ogniwo łączące klientów z dostawcami różnego rodzaju produktów finansowych, w tym zwłaszcza pożyczek gotówkowych, kredytów hipotecznych, czy ubezpieczeń. Niezależnie od tego, czy usługi pośrednictwa świadczone są w kanale tradycyjnym, czy w systemie online, klienci doceniają je przede wszystkim za możliwość natychmiastowego porównania ofert wielu instytucji finansowych i w konsekwencji wybrania najlepszej. Po burzliwym 2017 roku, który wprowadził daleko idące zmiany w sposobie funkcjonowania pośredników, zwłaszcza hipotecznych, rok 2019 wcale nie należy do dużo łatwiejszych.

Obecna fala regulacji, trwająca nieprzerwanie od momentu zakończenia ostatniego kryzysu na rynku finansowym, ma na celu wzmocnienie ochrony interesów konsumentów. Nowe regulacje nakładają na instytucje finansowe między innymi większy obowiązek informacyjny, a także konieczność przeprowadzenia szeregu zmian wewnątrz firm, generujących koszty. Czy skala wdrażanych zmian nosi już znamiona przeregulowania?

Implementacja tzw. dyrektywy hipotecznej do polskiego porządku prawnego w 2017 r. stanowiła dla sektora pośrednictwa finansowego prawdziwą próbę. Wydawać by się mogło, że po tym nastąpi okres „regulacyjnej odwilży”, która pozwoli pośrednikom złapać oddech. Nic bardziej mylnego – aktualnie branżę również czekają poważne – bezpośrednie lub pośrednie – wyzwania w tym zakresie. Wystarczy wymienić tu chociażby niedawny wyrok TSUE dotyczący zwrotu kosztów kredytu konsumenckiego przy jego wcześniejszej spłacie, świeży wyrok TSUE ws. kredytów frankowych, projekt tzw. ustawy antylichwiarskiej, projekt wytycznych EBA w sprawie tworzenia i monitorowania kredytów, czy wreszcie projekt nowego rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie kosztów nadzoru nad pośrednikami kredytu hipotecznego, który ma podwoić koszty nadzoru nad nimi – wylicza mec. Marcin Czugan, Wiceprezes Zarządu ZPF.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że poza twardymi regulacjami prawa unijnego i krajowego, regulacjami miękkimi – przede wszystkim w postaci stanowisk, wytycznych i opinii organów nadzorczych, branżę kształtuje również samoregulacja. Zdaniem przedstawicieli branży finansowej, ale też regulatora i instytucji zajmujących się ochroną konsumentów, jest ona absolutną koniecznością. Wie o tym Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (ZPF), który poprzez swój program etyczny od 20 już lat przyczynia się do podnoszenia standardów etycznych i biznesowych sektora. Ważne jednak, by samoregulacja była swoistą autorefleksją i zobowiązaniem się danego przedsiębiorcy do działania w oparciu o przyjęte standardy, często ze świadomością, że osiągnięty z działalności zysk może być niższy. Co więcej, to zachęcanie innych przedsiębiorców do podobnego działania. To także prawdziwe wywieranie wpływu na to, jak funkcjonuje rynek, poprzez wyprzedzanie regulatora we wdrażaniu zapisów co do których istnieją jakiekolwiek wątpliwości interpretacyjne, przede wszystkim z myślą o ochronie klienta. W samoregulacji chodzi także o to, by eliminować z rynku podmioty, które nie grają fair – zarówno w interesie branży, jak i konsumentów.

Kolejnym istotnym elementem, budującym zdrowy i odpowiedzialnym rynek finansowy, jest edukacja. Uczestnicy zorganizowanego przed kilkunastoma dniami przez ZPF Kongresu Pośrednictwa Finansowego byli zgodni co do tego, że w obecnej podstawie kształcenia dzieci i młodzieży zdecydowanie brakuje edukacji finansowej. W szczególności brakuje zasad, jakie rządzą rynkiem finansowym oraz znajomości chociażby podstawowych usług i produktów oferowanych przez instytucje finansowe. Ich zdaniem ważna jest też jeszcze większa odpowiedzialność instytucji finansowych za szkolenia pracowników oraz pośredników uczestniczących w sprzedaży ich produktów jako osób mających bezpośredni kontakt z klientem.

Już kilkuletnie dzieci mają dziś dostęp do pieniędzy, dlatego edukacja finansowa powinna rozpocząć się jak najwcześniej, oczywiście będąc dostosowaną do poziomu wiedzy edukowanego. I nie chodzi tu o to, by komukolwiek podawać suche definicje, ale by wpajać wiedzę o podstawowych prawach i elementach bezpieczeństwa – powiedział uczestniczący w Kongresie Artur Zwaliński, Wicedyrektor Departamentu Ochrony Zbiorowych Interesów Konsumentów w UOKiK. – Jeśli chodzi o edukację pracowników instytucji finansowych, ważne jest nie tylko to, by sprzedawca wiedział wszystko o produkcie, który oferuje, ale by kształtować postawy etyczne i umiejętność słuchania potrzeb konsumenta. Przede wszystkim chodzi zaś o to, by w działaniach sprzedażowych umieć przewidywać i uwzględniać to, że konsumenci, także w zakresie korzystania z usług finansowych, nie zawsze działają racjonalnie, ale często również kierując się emocjami.

***

Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce (wcześniejsza nazwa: Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców) powstał 27 października 1999 roku i skupia ponad sto kluczowych przedsiębiorstw z rynku finansowego w Polsce, w tym banki, firmy zarządzające wierzytelnościami, doradców i pośredników finansowych, przedsiębiorstwa pożyczkowe, zarządzające informacją gospodarczą, sprzedające produkty odwróconej hipoteki w modelu sprzedażowym, platformy crowdfundingowe oraz przedsiębiorstwa z branży ubezpieczeniowej. ZPF to Członek Rady Rozwoju Rynku Finansowego, powołanej do życia przez Ministra Finansów RP oraz Członek prestiżowej europejskiej organizacji samorządowej europejskiego przemysłu finansowego EUROFINAS (European Federation of Finance House Associations), zrzeszającej siedemnaście krajowych organizacji, reprezentujących ponad 1200 instytucji finansowych. ZPF ma w swoim dorobku badawczym kilkadziesiąt raportów, koncentrując się merytorycznie na obszarze kredytu.

  • ZPF
  • media@zpf.pl
  • +48 58 302 92 05
  • Związek Przedsiębiorstw Finansowych
  • Długie Pobrzeże 30
  • 80-888 Gdańsk