Dług dotyczy także wierzyciela

Proces windykacji jest postrzegany zazwyczaj przez pryzmat problemów osób zadłużonych. Powody niespłacania długu oraz sposoby na wyjście z tej sytuacji doczekały się już wielu dyskusji, analiz i porad. Tymczasem warto zwrócić uwagę także na drugą stronę, czyli sytuację wierzycieli. Osoby lub firmy borykające się z brakiem spłaty należności finansowych, są w tak samo trudnym położeniu jak zadłużeni. Perspektywa patrzenia na dług przez obie strony jest z pewnością nieco inna, jednak bez wątpienia powinna prowadzić do rozmów i próby znalezienia dobrego rozwiązania.

Przeterminowane faktury zmorą firm

Niemal jedna czwarta (22,7%) wystawianych przez polskie firmy faktur nie jest opłacana w terminie[i]. Taka sytuacja wpływa negatywnie na płynność finansową i rozwój polskich firm. Brak terminowych płatności przekłada się przede wszystkim na trudności z regulowaniem własnych zobowiązań (30%) czy wręcz konieczność ograniczania inwestycji (28,9%).

Odprowadzanie należnych podatków, składki na ubezpieczenia społeczne, wynagrodzenia pracowników, koszty działania firmy – to tylko niektóre z regularnych kosztów ponoszonych co miesiąc przez przedsiębiorców. Opóźnienia w regulowaniu faktur może powodować, że wierzyciel sam staje się zadłużony i tym samym spirala zadłużenia zatacza coraz szerszy krąg.

O skali i wadze problemu świadczy inicjatywa Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii, które w kwietniu br. opracowało Zieloną Księgę Zatorów Płatniczych. Z prezentowanych w dokumencie badań, których część opiera się na danych Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, wynika, że liczba firm deklarujących problemy z przeterminowanymi płatnościami waha się między 80 a 90%[ii]. Negatywne skutki zatorów płatniczych, związane z kosztami ponoszonymi na uzyskanie alternatywnego źródła pieniędzy oraz na obsługę przeterminowanych należności, dotykają zwłaszcza mikro- i małe przedsiębiorstwa. Ogół kosztów ponoszonych przez te firmy w wyniku zatorów płatniczych w latach 2015–2016 wyniósł 5,5–8%[iii].

Moralny obowiązek spłaty długu

Aż 94% Polaków deklaruje, że spłata długu jest zawsze moralnym obowiązkiem[iv]. Jednak okazuje się, że jest wiele osób, które nie spłacają w terminie niewielkich kwot. Wychodzą z założenia, że nie są to sumy istotne dla dużych firm, a kilkadziesiąt lub kilkaset złotych z pewnością nie spowoduje ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa. Warto jednak mieć na uwadze, że taki sposób myślenia pomnożony tylko przez kilkaset osób, może solidnie zachwiać płynnością finansową firmy, w szczególności małej, czy nawet średniej, których w polskiej gospodarce jest przecież zdecydowanie najwięcej.

Poruszając temat etycznego obowiązku spłaty zadłużenia, nie sposób pominąć dłużników alimentacyjnych. Zobowiązania finansowe wobec swoich dzieci to wyjątkowo ważny aspekt moralności finansowej. Dane za pierwsze półrocze 2018 roku[v] wskazują na wzrost liczby dłużników alimentacyjnych o prawie 3 proc. do 319 tysięcy oraz wzrost zaległości alimentacyjnych o ponad 6 proc. do 11,9 mld zł.

– Postrzeganie wierzycieli jest w społeczeństwie zdecydowanie gorsze niż osób zadłużonych, a upominanie się o należne pieniądze jest uznawane za działania uciążliwe, natrętne i wręcz niezrozumiałe. Trudno o empatię konsumenta w stosunku do dużej firmy. Nawet dłużnicy alimentacyjni, których długi wobec skarbu państwa są ogromne, nie wydaje się, by chcieli zmienić swoje postawy płatnicze wobec swoich dzieci – zauważa Andrzej Roter, Prezes Zarządu KPF. – Warto jednak mieć też na uwadze, że niezapłacona w terminie faktura będzie miała negatywny wpływ nie tylko na działalność firmy, ale także na jej pracowników, ich wynagrodzenia, terminowość ich wypłacania, a nawet pośrednio na wysokość ich emerytur. W kampanii „Windykacja? Jasna sprawa!” zwracamy uwagę między innymi na położenie wierzycieli i ich słuszne społecznie prawo do odzyskania należności – podkreśla Andrzej Roter.

Koszty windykacji

W sytuacji, gdy przedsiębiorca boryka się z wieloma niespłaconymi należnościami, może sprzedać je firmie windykacyjnej, która wchodzi tym samym w prawa i obowiązki pierwotnego wierzyciela. Dzięki temu cały proces odzyskiwania należności (kontakty z zadłużonymi, sądami i komornikami oraz wszystkie kwestie prawne) jest już po stronie profesjonalnej firmy odzyskującej długi. Takie rozwiązanie dla wielu firm jest najlepsze z punktu widzenia kosztów i zasobów, jakie są potrzebne do odzyskania zaległych płatności.

Jak pokazuje wspomniany już raport „Portfel należności polskich przedsiębiorstw”, wydatki na cele związane ze skutkami i przeciwdziałaniem opóźnieniom płatności stanowią przeciętnie 6,1% ogółu kosztów przedsiębiorstw. To ogromna skala, wpływająca także na wysokość wnoszonych podatków i jakość wywiązywania się z zobowiązań wobec swoich kontrahentów.

– Przed nami wiele pracy w zakresie popularyzacji w społeczeństwie zasady odpowiedzialności finansowej, na którą składa się także obowiązek terminowego regulowania należności. W sytuacji zadłużenia obie strony – wierzyciel i osoba zadłużona – znajdują się w trudnym położeniu. Dlatego tak ważna jest współpraca z firmami windykacyjnymi, które umożliwiają dojście do porozumienia i rozwiązanie problemu – podsumowuje Andrzej Roter.

-----

[i] Raport „Portfel należności polskich przedsiębiorstw I kwartał 2018 roku”, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców i Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej SA

[ii] „Zatory płatnicze w Polsce Zielona Księga” Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, kwiecień 2018

[iii] „Zatory płatnicze w Polsce Zielona Księga” Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, kwiecień 2018; Zatory płatnicze: duży problem małych firm, Forum Obywatelskiego Rozwoju, marzec 2017, s. 25.

[iv] Raport „Moralność finansowa Polaków, raport z badań III edycja”, Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce – Związek Pracodawców

[v] Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor

***